حضرت امام صادق(ع) درمواعظ اخلاقی تربیتی خود به عبدالله جندب می فرمایند: صفات حمیده موجب کمال انسان و صفات رذیله آدمی را از رسیدن به کمال حقیقی دور می سازد.

توقع می رود صفات حمیده در وجود انسان بخصوص مومنان محقق شود صفاتی که از یک منبع حقیقی نشات می گیرد و تاثیر حقیقی در دل و جان مومن می گذارد. نوع سفارشاتی که اولیای الهی به مردم داشتند این بوده که در حوزه ارتباطات اجتماعی این صفات را کسب کند و خود را در این حوزه محک بزند.

امام صادق(ع) می‌فرمایند: انسان مومن در ارتباط سایرین باید حالت دستگیری و کمک کردن به برادر مومن را داشته باشد تا در جهت حفظ ایمانش حرکت کند. کسی که در رفع نیاز برادر مومنش اقدام کند مانند کسی است که در سعی بین صفا و مروه را به جای آورده است.

البته همه این امور باید با حفظ اخلاص در نظر گرفته شود یعنی انسان از آن لحاظ که ارتباط با مومنان دارد و می خواهد نیاز مومنی را برطرف کند باید توجه به نیت و انگیزه عمل داشته باشد اگر انسان توجهش را به آن عمل که قهری است حفظ کند آن عمل عملی الهی محسوب می شود و خداوند متعال آثار قرب را در این عمل اجتماعی در وجود او مترتب می کند.

عمل عبادی انسان نباید فاقد اخلاص باشد در غیر این صورت آن عمل اثر معنوی و ظاهری نخواهد داشت، برای مثال سفر حج که سفری معنوی است همه اعمالش باید به قصد قربت انجام شود در غیر این صورت حج حاجی صحیح نخواهد بود؛ در اعمال اجتماعی نیز انسان باید به این انگیزه الهی توجه کند تا عمل اثر مطلوب و الهی خود را داشته باشد.

رابطه صحیح ایمانی بین مومنان تاثیرات معنوی، اجتماعی، روحی و روانی بر انسان می گذارد، فرق بین جامعه ایمانی با جوامع غیر ایمانی در این است که شاهد آثار حقیقی اعمال نیک خود نیستند. البته دعوت دین و دستورات نورانی اولیای الهی فراتر از این امور است و خواستار آن هستند که انسان به نتایج بالاتر از اعمال و رفتارش دست یابد بر همین اساس آثار بسیار مهمی را در عرصه رفتار اجتماعی برای برآورده شدن حاجات مومن بیان می فرمایند.

انسان مومن نباید از خیررسانی به دیگری امتناع بورزد، کسی که از خیررسانی به دیگران اجتناب می کند به نوعی از خدا بریده شده است، زمانی که انسان به فکر برادران مومن نباشد به نوعی ارتباط ولایی خود را در این حد قطع کرده است، قطع ارتباط ولایی با برادران ایمانی در یک محدوده ای قطع رتباط با خداوند متعال و اولیای الهی است.

تقویت و ارتباط با حکومت ظالم حرام است جز در موارد خاص که می شود با اجازه معصوم و ولی فقیه انجام شود، انسان اگر ولایت ولی را که تسلیم بودن است قبول داشته باشد در همه امور از حضرات معصومین تبعیت و راهنمایی می گیرد؛ انسان با برقراری رابطه ولایی با اولیای الهی است که می تواند نجات پیدا کند.

انسان مومن هنگام رفع نیاز دیگران باید در حالت شکستگی و تواضع و به دور از کبر و ریا این کار را انجام دهد، برخی مسؤولان هستند که بسیار دلسوزانه به مردم خدمت می کنند اگر ما چند مسؤول دلسوز داشتیم بسیاری از مشکلات کنونی رفع می شد.

اینکه رهبرانقلاب خطاب به مسؤولان می فرمایند: در مرکز‌ کار باشید؛ به خاطر آن است که امروز بسیاری از مدیران به صورت ستادی کار می کنند در حالی که مدیریت اسلامی آن است که مدیران در میدان عمل وارد شوند و بر عملکرد معاونان و کارمندانشان نظارت داشته باشند.

اولیای الهی همانطور که دستور می دادند همانگونه عمل می کردند و به رفع مشکلات مردم اهتمام ویژه داشتند و هرگز از جامعه اسلامی بی خبر نبودند؛ کسی که حاجت برادر مومنش را به نتیجه برساند گویی سعی صفا و مروه انجام داده و خداوند گناه او را پاک و حاجتش را اجابت می کند همچنین اجر شهدای بدر و احد نصیب او می شود.

در حکومت الهی تنها قوانین و دستوارت شرع مقدس جاری است، در حکومت الهی افراد بدون کمترین منت به رفع نیاز برادر مومن اقدام می کنند. انسان نباید به دلیل هوای نفس از انجام عمل خیر غفلت کند. در مسایل سیاسی و اجتماعی این غفلت ها آشکار می شود.

حاجت انسان نیازمند را نباید با مال حرام رفع کرد، برای مثال نمی تواند از بیت المال دزدید و دارالایتام تاسیس کرد این کار خیر بی ارزش است؛ بنابراین انسان باید نیاز اهل حاجت را برطرف کند نه اینکه نیازمند را محتاج تر کند، امروز برخی برنامه ها نیازمندان را محتاج تر می کند.

انسان اگر درصدد رفع نیاز دیگر مومنان باشد خداوند راه را برای این کار باز می کند اگر شیطنت نداشته باشد.

امروز جمهوری اسلامی ایران بهترین فرصت برای ترقی معنوی عده ای است و عده ای دیگر نیز در همین فرصت خودشان را با برنامه ریزی عامدانه، یا ناشیانه و یا بدون تدبیر نابود می کنند بعد اسم خودشان را تدبیر هم می گذارند و می گویند ما نمی دانستیم و اطلاع نداشتیم؛ چنین انسانهایی زیر آب تدبیر را هم زدند. اینکه یک رییس حکومت بیاید و یک دروغ شاخدار بگوید این رسوایی خودش و بدتر رسوایی بعدی را به دنبال می آورد؛ توبه کنید و فرصت جبران را قدر بدانید قبل از اینکه سیلی الهی نازل شود.

جنگ بدر و احد میخ اسلام را محکم و ثبات اسلام را بر جبهه کفر تثبیت کرد انسان مومن همواره در مسیر خیر است و چیزی جز توقع خیر عبادی، عملی، اخلاقی و غیره از او نیست. انسان مومن مدام در حال کشف خیرات و تحقق آن در وجود خود و جامعه است. شهدای بدر و احد چون جبهه شرک را در هم شکستند و باعث شدند مومنان قدرت مند شوند ارزشمند شدند.

باقی ماندن در عمل مخلصانه را بسیار سخت تر از انجام آن است خداوند متعال همه موجودات عالم را برای انسان خلق کرد تا او عمل نیکوتر را انجام دهد؛ عمل صالح با خشیت، اخلاص و استقامت بر آن عمل همراه است.