#تائبین

الهی! إِنْ کَانَ النَّدَمُ عَلَى الذَّنْبِ تَوْبَهً فَإِنِّی وَ عِزَّتِکَ مِنَ النَّادِمِینَ وَ إِنْ کَانَ الِاسْتِغْفَارُ مِنَ الْخَطِیئَهِ حِطَّهً فَإِنِّی لَکَ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِین
خدایا! اگر پشیمانی بر گناه توبه است به عزتت سوگند که من از پشیمان شدگانم؛ و اگر استغفار از خطا موجب از بین رفتن گناه است من نزد تو از استغفار کنندگان می‌باشم

انسان توبه کار، در مرحله‌ای بعد از پشیمانی باید مناسب با گناهی که کرده، توبیخی برای خویش قرار دهد تا حالت پشیمانی عملی شود. البته در این مورد رعایت تعادل بسیار اهمیت دارد و لازم نیست توبیخ سختی بر خویش تحمیل نماید تا نفس نتواند آن را تحمل کرده و از زیر بار اعمال و وظایف لازم هم شانه خالی کند، چنان که امام صادق(ع) می‌فرماید:
«لَا تُکَرِّهُوا إِلَى أَنْفُسِکُمُ الْعِبَادَه.»
عبادت را به نفس خویش تحمیل نکنید.

هم‌چنین از آن حضرت نقل است که فرمود:
در حالی که در طواف بودم پدرم بر من گذر کرد (آن زمان جوان بوده و در عبادت تلاش می‌کردم) و مرا در حالی که عرق می‌ریختم مشاهده کرد و فرمود:
«یَا جَعْفَر! یَا بُنَیَّ! إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَحَبَّ عَبْداً أَدْخَلَهُ الْجَنَّهَ وَ رَضِیَ عَنْهُ بِالْیَسِیر.»
ای جعفر! فرزندم! به راستی هنگامی که خدا بنده‌ای را دوست بدارد، او را به بهشت وارد کرده و از عمل کم او خشنود می‌شود.

انسان مؤمن باید در برخورد با دیگران نیز این سفارش را عملی سازد، چنان که امام باقر(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند:

«إِنَّ هَذَا الدِّینَ مَتِینٌ فَأَوْغِلُوا فِیهِ بِرِفْقٍ وَ لَا تُکَرِّهُوا عِبَادَهَ اللَّهِ إِلَى عِبَادِ اللَّهِ فَتَکُونُوا کَالرَّاکِبِ الْمُنْبَتِّ الَّذِی لَا سَفَراً قَطَعَ وَ لَا ظَهْراً أَبْقَی.»

به راستی این دین متین است، پس با رفق در آن سیر کنید و عبادت خدا را به بندگان خدا تحمیل نکنید، تا مانند سواره‌ی بریده از سیر و حرکت شود که نه راهی را پیموده و نه پشتی (از حیوان) باقی گذارده است.

آن چه در رابطه با انجام #گناهان مهم است، این است که انسان تصمیم داشته باشد مخالفت با مولا را تکرار نکند و محکم شدن تصمیم، بالاترین توبیخ بر نفس انسانی است. مهم‌ترین مشکل بنده، سست بودن در تصمیم است. البته محکم شدن تصمیم نیز یک دفعه به دست نمی‌آید و اراده یک باره قوی نمی‌شود بلکه #استقامت و استمرار لازم دارد.

نفس انسان راحت طلب است و همواره برای جبران کار خلاف، دنبال راه آسان می‌رود. چنان که مشاهده می‌شود افراد برای برطرف شدن مشکلات شان بیش‌تر به دنبال ذکر و وِرد هستند تا اقدامات عملی و #مجاهدات_نفسانی و عبادات؛ زیرا گفتن ذکر راحت‌تر است. در حالی که اگر بنا بود تمامی کارها با ذکر حل بشود، این همه بحث از #مجاهده و جهاد اکبر و دستورات لازم در قرآن و سنت مطرح نمی‌شد.

چنان که خدای متعال می‌فرماید:

{ جاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِه‏}
و برای خدا حق جهادش را انجام دهید او شما را برگزید.